موفقیت درمان خوراکی با نانو ذرات

کسب توانایی تحویل دارو بصورت خوراکی از طریق ذرات میکروسکوپی که به نانو پارتیکل یا نانو ذرات معروف هستند، برای درمان بیماران مبتلا به بیماریهای مختلف از جمله سرطان و دیابت می تواند درمان این بیماریها را آسان کند.

از مدتها قبل تحویل دارو بوسیله ی تزریق نانو ذرات امکان پذیر شده اما از آنجائیکه دانشمندان با مشکل جذب این ذرات در روده مواجه بودند پیش از این روش خوراکی برای تحویل دارو با این ذرات امکان پذیر نبود. حال محققین در Brighamو انستیتوی تکنولوژی ماساچوست (MIT)برای اولین بار نوع جدیدی از نانو ذراتی را ابداع کردند که جذب آنها با موفقیت از طریق دستگاه گوارش آزمایش شد. این تحقیق برای بیماران  این امکان را فراهم می کند که به جای تزریقات متوالی دارو، آنرا از طریق خوردن قرص دریافت کنند. نتایج این تحقیق در مجله ی Science Translational Medicineبصورت آنلاین در دسترس است.

نانو ذرات جدید با آنتی بادیهایی پوشانده شده اند که می توانند به گیرنده های روی سلولهای پوششی روده متصل گردند، به این ترتیب نانو ذرات از سد سلولی غشاء سلولهای روده ای عبور کرده و وارد جریان خون شوند. به گفته ی محققین این نوع از درمان می تواند برای درمان کلسترول بالا و آرتریت نیز بکار گرفته شود.

 دکتر امید فرخزاد از مرکز آزمایشگاه نانو دارو و بیومتریال در BWHمی گوید: این روش جدید برای انتقال نانو ذرات هدفدار از سدهای سلولی فرصت های بسیاری را در علم نانو داروها بوجود آورده است. بدن دارای گیرنده هایی است که از آنها به عنوان ناقلین پروتئین برای عبور مواد از عرض سد سلولی استفاده می کند برای مثال ما می توانیم در روده یا  در خون و مغز با سواری گرفتن از این انتقال دهنده ها نانو ذرات حامل دارو را به انواع مختلف بافت های نفوذ ناپذیر وارد کنیم.

 تاکنون، نانو ذرات پس از تزریق به بدن با نفوذ از جدار عروق به سمت هدفشان برای مثال یک غده ی سرطانی حرکت می کردند، ابداع نانو ذارت جدید می تواند این ذرات را به جایگاه هدفشان بدون نیاز به تزریق یا عبور از جدارعروق برساند. برای تحویل دارو از طریق نانو ذرات خوراکی باید آنها را از لایه ی پوشاننده ی روده عبور داد. این لایه از یک لایه ی سلولهای اپیتلیومی متصل به هم تشکیل شده است که یک سدغیر قابل نفوذ را بنام tight junctionsتشکیل می دهند. دانشمندان برای اطمینان از عبور این نانو ذرات از این سد به بررسی چگونگی جذب آنتی بادیها توسط نوزاد از شیر مادر پرداختند تا با آموختن روش طبیعی انتقال مواد از این روش در انتقال مواد بوسیله ی نانو ذرات خوراکی استفاده کنند.

آنتی بادیها به یک گیرنده که بعنوان گیرنده ها neonatal Fcشناخته می شوند و بروی سطح سلول قرار دارند متصل شده و این گیرنده ها آنها را ازخلال غشاء سلولهای روده عبور می دهند و به عروق خونی مجاور می رسانند . محققین بر اساس این مشاهدات  بروی نانو پارتیکلها آنتی بادیهایی از جنس پروتئین Fcسوار کردند تا بتوانند به گیرنده های خود بروی غشاء سلولهای جدار روده متصل شوند. این گیرنده ها در سلولهای روده ی بالغین نیز وجود دارند. بعد از اتصال به گیرنده  تمام داروی موجود در نانو ذرات که با پروتئین FCتزئین شده اند جذب سلولهای پوشاننده ی روده شده و با غلظت بالا به جریان  خون راه می یابد.

محققین خاطر نشان می کنند که می توان از این رسپتورها برای انتقال نانو ذراتی که  داروها و مواد مختلف را حمل می کنند، استفاده کرد. این شاهکاری است که می تواند یک ذره ی متحرک را از طریق مسیر عبور قابل دسترس و آسانی از سد سلول عبور داده و دارو را به هدف مورد نظر برساند.

 برای به تصویر کشیدن تأثیر انتقال نانو ذرات هدف دار-FCبر جنبه های کلینیکی، دانشمندان بروی سناریوی درمان دیابت از طریق تحویل انسولین بصورت  خوراکی با استفاده از نانو ذارت هدفدار تمرکز کردند.

انسولین  بار شده در نانو ذرات متصل به پروتئین های Fcنسبت به انسولینی که در نانو ذرات معمولی بسته بندی شده است به مقدار  بیشتری  وارد جریان  خون شده و برای کاهش قند خون موش وارد عمل می شود. محققین می گویند: علاوه بر انسولین  می توان بسیاری از داروهای دیگر را برای درمان بیماریهای  مختلف بصورت خوراکی  برای بیماران  تجویز کرد.

دکتر Langerمی گوید: توانایی تحویل خوراکی داروهای درون نانو ذرات این امکان را برای پزشکان بوجود می آورد که راههای جدید و گوناگونی را برای درمان بسیاری از بیماریهای مزمن کنونی که نیاز به درمان روزانه دارد نظیر دیابت وسرطان پیش روی خود داشته باشند، تصور کنید که بتوانیم RNAیا پروتئین  را بصورت خوراکی به یک بیمار برسانیم.

قدم بعدی در ادامه ی این تحقیقات افزایش توانایی تحویل دارو توسط این نانو ذرات برای انجام آزمایشات پری کلینیکی با انسولین و داروهای دیگر است. محققین همچنین درحال طراحی نانو ذراتی هستند که بتوانند ازسایر سدهای بدن مانند سد خونی مغز عبور کنند تا بتوان داروهای مختلف را به مغز رساند.

 دکتر فرخ زاد می گوید: اگر شما بتوانید از موکوس موجود در روده عبورکنید در این صورت می توانید از موکوس موجود در ریه نیز دارو را عبور دهید یا شاید از سد خونی مغز یا سد جفت در جنین، اینها امیدهای بعدی در این تحقیقات هستند.

منبع: www.medicalnewstoday.com/releases/269481.php

مترجم: ماندانا فرخی نیا